Nhật Bản nổi bật với nền văn hóa làm việc kỷ luật và tôn trọng quy tắc xã hội. Để thành công tại môi trường này, người lao động không chỉ cần chuyên môn vững vàng mà còn phải nắm rõ những điều cấm kỵ khi làm việc tại Nhật Bản. Những sai lầm nhỏ trong giao tiếp hay hành xử có thể gây ảnh hưởng xấu đến sự nghiệp. Bài viết này sẽ giúp bạn tránh được những rủi ro không đáng có và hòa nhập nhanh chóng vào văn hóa làm việc tại Nhật Bản.

Những điều cấm kỵ khi làm việc tại Nhật Bản: Đến muộn

• Đến muộn: Người Nhật coi trọng việc đúng giờ. Việc đến muộn, dù chỉ vài phút, có thể bị xem là thiếu tôn trọng và thiếu chuyên nghiệp. Do đó, hãy luôn sắp xếp thời gian để đến trước giờ hẹn hoặc giờ làm việc ít nhất 5-10 phút.
• Rời khỏi nơi làm việc mà không thông báo: Việc rời khỏi chỗ làm mà không thông báo trước được xem là thiếu trách nhiệm. Nếu cần ra ngoài hoặc nghỉ phép, hãy thông báo và xin phép cấp trên một cách rõ ràng.

Giao tiếp và ứng xử trong công việc

• Gọi thẳng tên riêng: Trong văn hóa Nhật Bản, việc gọi thẳng tên riêng, đặc biệt là với người mới quen hoặc cấp trên, được coi là thiếu tôn trọng. Thay vào đó, hãy sử dụng họ kèm theo hậu tố "san" (ví dụ: Tanaka-san) để thể hiện sự lịch sự.
• Nhận danh thiếp bằng một tay: Khi trao đổi danh thiếp, hãy dùng cả hai tay để nhận và đưa, đồng thời cúi nhẹ đầu. Hành động này thể hiện sự tôn trọng đối với người đối diện.
• Bắt tay khi chào hỏi: Thay vì bắt tay, người Nhật thường cúi chào để thể hiện sự kính trọng. Việc bắt tay có thể gây khó xử, đặc biệt với phụ nữ.
• Chỉ tay vào người khác: Chỉ tay vào người khác được xem là thô lỗ và thiếu lịch sự. Hãy tránh hành động này trong giao tiếp hàng ngày.
• Ngồi vắt chéo chân: Khi ngồi, đặc biệt trong các cuộc họp, việc vắt chéo chân được coi là thiếu tôn trọng. Hãy ngồi thẳng lưng và đặt chân phẳng trên sàn.

Quy tắc trong ăn uống

• Cắm đũa lên bát cơm: Hành động này gợi nhớ đến nghi thức trong tang lễ và được coi là điềm xấu. Hãy đặt đũa ngang trên giá đỡ hoặc trên bát khi không sử dụng.
• Dùng đũa chuyền thức ăn: Việc chuyền thức ăn từ đũa của mình sang đũa người khác liên tưởng đến nghi thức trong lễ hỏa táng, nên cần tránh. Nếu muốn chuyển thức ăn, hãy dùng đũa sạch hoặc dụng cụ gắp chung.
• Vừa đi vừa ăn: Ăn uống khi đang di chuyển bị xem là thiếu lịch sự và có thể gây phiền toái cho người khác. Hãy dừng lại hoặc ngồi xuống khi ăn uống.
• Để lại thức ăn thừa: Việc để lại thức ăn thừa có thể bị coi là lãng phí và thiếu tôn trọng đối với người chuẩn bị bữa ăn. Hãy lấy lượng thức ăn vừa đủ và cố gắng ăn hết phần của mình.
• Ăn uống trên phương tiện công cộng: Trên các phương tiện như tàu điện ngầm, xe buýt, việc ăn uống có thể gây khó chịu cho người xung quanh và thường không được chấp nhận.

​Xem thêm: Những câu hỏi nên hỏi người Nhật khi phỏng vấn để tạo ấn tượng tốt

Trang phục và hình thức cá nhân

• Mặc trang phục không phù hợp: Người Nhật đánh giá cao sự chỉnh chu trong trang phục. Hãy mặc quần áo phù hợp với hoàn cảnh, gọn gàng và sạch sẽ.
• Để hình xăm lộ ra: Hình xăm ở Nhật Bản thường liên kết với các băng nhóm tội phạm. Do đó, nếu bạn có hình xăm, hãy đảm bảo chúng được che kín khi ở nơi công cộng hoặc nơi làm việc.

Những điều cấm kỵ khi làm việc tại Nhật Bản: Hành vi nơi công cộng

• Xả rác bừa bãi: Nhật Bản nổi tiếng với sự sạch sẽ. Việc xả rác không đúng nơi quy định có thể bị phạt và bị xem là thiếu ý thức và là một trong những điều cấm kỵ khi làm việc tại Nhật Bản. Hãy luôn mang theo túi đựng rác cá nhân nếu cần.
• Gây ồn ào: Giữ im lặng ở nơi công cộng, đặc biệt trên các phương tiện giao thông, là điều quan trọng.
• Hút thuốc nơi công cộng: Hút thuốc chỉ được phép ở những khu vực quy định. Việc hút thuốc bừa bãi có thể dẫn đến phạt tiền và gây khó chịu cho người xung quanh.
• Chen lấn, xô đẩy: Người Nhật luôn xếp hàng một cách trật tự. Việc chen lấn, xô đẩy bị coi là thiếu văn minh và không được chấp nhận.

Tặng quà và giao tiếp xã hội

• Tặng quà số lượng 4: Số 4 trong tiếng Nhật phát âm giống từ "chết" (shi), do đó, tặng quà với số lượng 4 được coi là điềm xấu. Hãy tránh số lượng này khi chọn quà.
• Tặng các vật sắc nhọn: Dao, kéo hoặc các vật sắc nhọn khác biểu trưng cho sự cắt đứt mối quan hệ, nên không nên tặng trong các dịp quan trọng như sinh nhật, lễ tết hay khi gặp mặt đối tác. Thay vào đó, bạn có thể chọn những món quà mang ý nghĩa tốt đẹp như trà, bánh kẹo hoặc rượu truyền thống Nhật Bản.

• Mở quà ngay sau khi nhận: Khi nhận quà từ ai đó, đặc biệt là trong môi trường công việc, bạn không nên mở ngay trước mặt người tặng. Thay vào đó, hãy cúi đầu cảm ơn và mở quà sau khi về nhà hoặc lúc riêng tư. Hành động này thể hiện sự tôn trọng và tránh gây khó xử nếu món quà không phù hợp.

Những điều cần lưu ý trong văn hóa công sở Nhật Bản

• Từ chối công việc quá trực tiếp: Nếu bạn không thể nhận một nhiệm vụ nào đó, đừng từ chối thẳng thừng vì điều này có thể bị coi là thiếu tinh thần trách nhiệm. Thay vào đó, hãy bày tỏ sự khó khăn và đề xuất một cách xử lý khác hoặc xin hướng dẫn thêm.
• Rời văn phòng trước cấp trên: Trong văn hóa công sở Nhật Bản, nhân viên thường không rời đi trước cấp trên, trừ khi có lý do chính đáng. Nếu cần về sớm, hãy thông báo lịch sự và sử dụng cụm từ “Osaki ni shitsurei shimasu” (Xin phép tôi về trước).
• Sử dụng điện thoại cá nhân trong giờ làm việc: Việc sử dụng điện thoại cá nhân để lướt mạng xã hội hay nhắn tin riêng trong giờ làm việc bị coi là không chuyên nghiệp. Hãy chỉ sử dụng điện thoại khi thực sự cần thiết.
• Nói chuyện riêng quá nhiều: Người Nhật rất coi trọng hiệu suất công việc, vì vậy việc trò chuyện riêng quá nhiều có thể bị xem là thiếu tập trung và không nghiêm túc.
• Ngủ gật trong giờ làm: Ngủ gật tại nơi làm việc có thể bị xem là thiếu chuyên nghiệp, nhưng ở một số công ty Nhật, nếu bạn làm việc quá sức, đôi khi việc ngủ gật nhẹ có thể được thông cảm. Tuy nhiên, đừng lạm dụng điều này.

​Xem thêm: Mách bạn bài giới thiệu bản thân bằng tiếng Nhật XKLĐ chuẩn, dễ hiểu

Những điều cấm kỵ khi tham gia các buổi tiệc công ty

• Từ chối lời mời nếu không có lý do chính đáng: Các buổi tiệc sau giờ làm việc (nomikai) là một phần quan trọng trong văn hóa doanh nghiệp Nhật Bản. Đây là cơ hội để gắn kết đồng nghiệp, nên nếu không có lý do đặc biệt, bạn không nên từ chối.
• Tự rót đồ uống cho mình trước: Khi tham gia tiệc với đồng nghiệp hoặc cấp trên, hãy nhớ quy tắc rót đồ uống cho người khác trước khi tự rót cho mình. Điều này thể hiện sự chu đáo và tinh tế.
• Uống rượu nếu chưa được mời: Nếu bạn tham gia tiệc và có rượu, hãy đợi người có vai vế cao hơn nâng ly trước rồi mới uống. Khi chạm ly, hãy đảm bảo ly của mình ở thấp hơn ly của cấp trên để thể hiện sự kính trọng.
• Nói chuyện công việc trong suốt buổi tiệc: Mặc dù các buổi tiệc công ty là nơi để giao lưu, nhưng nhắc lại công việc có thể làm không khí kém thoải mái. Hãy tận dụng cơ hội này để trò chuyện về những chủ đề nhẹ nhàng hơn.

Như vậy, để thành công trong công việc tại Nhật Bản, người lao động không chỉ cần chuyên môn vững vàng mà còn phải biết và tránh làm những điều cấm kỵ khi làm việc tại Nhật Bản. Việc gọi bằng tên riêng, vừa đi vừa ăn, không tuân thủ thời gian,… có thể ảnh hưởng đến sự nghiệp. Hãy luôn cẩn trọng, học hỏi và thích nghi để hòa nhập tốt và phát triển bền vững tại đất nước mặt trời mọc.